Katarzyna Babicz, Paweł Zagrodzki, Zofia Zachwieja, Henryk Bartoń, Maria Fołta, Paweł Paśko, Joanna Chłopicka
80-lecie nauki o żywności i żywieniu człowieka na Uniwersytecie Jagiellońskim
2012-08-28
Nauka o żywności i żywieniu człowieka sięga swoimi korzeniami do czasów średniowiecza. Jej początki na Uniwersytecie Jagiellońskim datowane są na koniec XVIII w. W Krakowie, prekursorami tej dziedziny, później nazwaną bromatologią, byli profesorowie UJ: Jan Szaster oraz Józef i Florian Sawiczewscy. Rozwój bromatologii na Uniwersytecie Jagiellońskim nastąpił po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Początkowo zajęcia z tego przedmiotu prowadzone były w ramach „Higieny”. Dopiero w roku akademickim 1933/34 wprowadzono samodzielne wykłady i ćwiczenia z nauki o środkach spożywczych. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, w 1945 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim powstała Pracownia Nauki o Środkach Spożywczych, dysponująca bardzo skromnym zapleczem aparaturowym i lokalowym. 1 stycznia 1960 r. powołano do życia przy Katedrze Chemii Organicznej Zakład Bromatologii, którym kierował dr M. Rychlik do roku 1968. Kolejnymi kierownikami Zakładu Bromatologii byli: doc. Zofia Fedorowska (1968–84), dr Jerzy Hennig (1984–85), prof. dr hab. Zofia Zachwieja (1985–2006), dr hab. Paweł Zagrodzki (od 2006 do dziś). W 1996 r. Zakład Bromatologii został oddzielony od Katedry Chemii Organicznej i przekształcony w samodzielną jednostkę. W roku 1998 w strukturze Zakładu zaczęła działać Pracownia Biopierwiastków, którą do dziś kieruje dr Henryk Bartoń. Obecnie Zakład skupia 11 pracowników. Poza bardzo szeroką działalnością naukową i dydaktyczną, pracownicy Zakładu Bromatologii zajmują się również promocją zasad prawidłowego żywienia i wyjaśnianiem zagadnień z tym związanych.
Slowa kluczowe: nauka o żywności i żywieniu człowieka, Uniwersytet Jagielloński, bromatologia.
The 80th anniversary of food and human nutrition science in Jagiellonian University
The food and human nutrition science has its roots in middle ages. The early days of it in Jagiellonian University are dated back to the end of 18th century. In Cracow, the precursors of this field of knowledge, later called “bromatology” were professors Jan Szaster as well as Józef and Florian Sawiczewski. The development of bromatology in Jagiellonian University occurred after world war I. At the beginning the educational activities of this subject were carried out within the “Hygiene”. Only in academic year 1933/34, the separate lectures and class of food science were introduced. After world war II the Laboratory of Food Products was created in Jagiellonian University, with very humble instrumental and area support. On January 1st 1960 the Department of Food Chemistry and Nutrition (Bromatology) was set up and attached to the Department of Organic Chemistry. Its first head was dr. Mieczysław Rychlik (till 1968) and then subsequently: doc. Zofia Fedorowska (1968–84), dr. Jerzy Hennig (1984–85), prof. dr. hab. Zofia Zachwieja (1985–2006), dr. hab. Paweł Zagrodzki (2006 – present). In 1996 the Department of Food Chemistry and Nutrition was separated from the Department of Organic Chemistry and became the independent unit. In 1998 the Laboratory of Bioelements commenced its activity in the department. It has been managed till now by dr. Henryk Bartoń. At present there are 11 workers in the department. Apart from very broad scientific and educational activities, they deal also with promotion of rules of healthy nutrition and explain the problems connected with it.
Keywords: food and human nutrition science, Jagiellonian University bromatology.
© Farm Pol, 2012, 68(5): 328-333