Pod nazwą kwasy tłuszczowe kryje się bardzo wiele związków o różnych funkcjach biologicznych, niekiedy nawet przeciwstawnych. Na szczególną uwagę zasługują wielonienasycone kwasy tłuszczowe z szeregu omega-3 i omega-6. Określenie „niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe” dotyczy w szczególności kwasów arachidonowego (ARA; omega-6), eikozapentaenowego (EPA; omega-3), dokozaheksaenowego (DHA;omega-3), aczkolwiek występują między tymi szeregami zdecydowane różnice. Kwas arachidonowy ulega przemianie do prostanoidów serii 2 (PGE₂, PGI₂, TXA₂) i leukotrienów serii 4 (LTB₄, LTC₄, LTD₄) o właściwościach prozapalnych i aktywujących agregację płytek krwi, natomiast z kwasu eikozapentaenowego powstają eikozanoidy serii 3 (PGE₃, PGI₃, TXA₃) i leukotrieny serii 5 (LTB₅, LTC₅, LTD₅) – ta grupa związków ma charakter przeciwzapalny, antyagregacyjny, a także przeciwarytmiczny. Z kwasów: ARA, EPA i DHA powstają ponadto mediatory lipidowe – lipoksyny i resolwiny, odpowiedzialne za wygaszanie procesu zapalnego. Kwasy omega-3 stanowią istotny składnik błon komórkowych, między innymi błon komórkowych fotoreceptorów, komórek nerwowych, kardiomiocytów, nadając im, dzięki swojej obecności, szczególne cechy, dlatego też odgrywają ważną rolę w okulistyce, psychiatrii i kardiologii. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych faktów dotyczących budowy i metabolizmu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz ich zastosowań terapeutycznych ze szczególnym uwzględnieniem kwasów szeregu omega-3.

Fatty acids comprise a large family of compounds with diverse biological functions. Among them are omega-3 and omega-6 polyunsaturated fatty acids (PUFAs) that deserve particular attention. Essential PUFAs relate particularly to arachidonic acid (ARA; omega-6), eicosapentaenoic acid (EPA; omega-3) and docosahexaenoic acid (DHA; omega-3). In an organism, ARA is converted to prostanoids series 2 (PGE2, PGI2, TXA2) and leukotrienes series 4 (LTB4, LTC4, LTD4) which are endowed with pro-inflammatory potential and are able to induce platelet aggregation and vasoconstriction. The metabolism of EPA gives prostanoids series 3 (PGE3, PGI3, TXA3) and leukotrienes series 5 (LTB5, LTC5, LTD5 ); this group of eicosanoids shows anti-inflammatory, antiplatelet and also antiarrhythmic properties. In addition to the mentioned PUFAs metabolites, ARA, EPA and DHA are substrates for anti-inflammatory mediators such as lipoxins and resolvins that are responsible for resolution of inflammation. Omega-3 PUFAs are cell membrane constituents of diverse cells, being especially abundant in photoreceptors, neurons or cadriomyocytes, conferring them specific features, so omega-3 fatty acids are important in ophthalmology, psychiatry and cardiology. This article shortly surveys current knowledge on PUFAs structure, metabolism and therapeutic indications.