Maciej Karolak, Artur Tyburski, Jerzy Krysiński

Promotory wchłaniania – substancje wpływające na przenikanie leków przez skórę
2017-01-25

Skóra wykorzystywana jest jako miejsce aplikacji leków od wielu lat. Wchłanianie substancji czynnych z dostępnych formulacji naskórnych zachodzi różnymi drogami, jednak szereg parametrów, takich jak struktura warstwy rogowej naskórka czy właściwości samych substancji, znacznie zawęża grupę związków przenikających do głębszych warstw skóry i wywołujących efekt terapeutyczny. Promotory wchłaniania są zróżnicowaną grupą substancji, umożliwiających bądź ułatwiających transport wielu leków przez skórę. Badania nad związkami wykazującymi taką aktywność pozwoliły na zgromadzenie i klasyfikację, ze względu na budowę chemiczną czy mechanizm działania, szerokiego zestawu substancji używanych obecnie w wielu postaciach leków stosowanych na skórę. W niniejszej pracy scharakteryzowano najważniejsze grupy substancji o działaniu promującym przenikanie przez skórę oraz omówiono działania związane z poszukiwaniem nowych promotorów wchłaniania. Badania wykorzystujące m.in. metody ilościowej analizy zależności struktura – aktywność (QSAR), dają nadzieję na odnalezienie kolejnych skutecznych promotorów wchłaniania w przyszłości.

Słowa kluczowe: promotory wchłaniania, przenikanie leków przez skórę, warstwa rogowa naskórka

Permeation enhancers – substances affecting the penetration of drugs through the skin

Skin has been utilized as a place of drugs application for many years. Permeation of active substances from different formulations occurs by a few pathways, however there is a number of parameters e.g. structure of the stratum corneum or active substance properties, which reduce the number of drugs penetrating to the deeper layers of the skin and inducing the therapeutic effect. Permeation enhancers constitute a diversified group of substances which enable or improve the transport of many drugs through the skin. Research related to substances demonstrating that spectrum of activity allowed to gather and classify, by a chemical structure or mechanism of action, a broad set of substances which are efficiently used in many topical formulations. This article presents and characterizes the most significant groups of active substances in skin permeation process and describes methods in the area of discovering novel permeation enhancers. Investigations using techniques based on quantitative structure – activity relationship (QSAR), give a hope to discover novel and effective penetration enhancers in the future.

Keywords: permeation enhancers, skin permeation, stratum corneum

© Farm Pol, 2017, 73(1): 55-60