Anna Rorbach-Dolata, Zofia Marchewka, Agnieszka Piwowar

Zaburzenia homeostazy organizmu indukowane toksynami mocznicowymi – działania terapeutyczne
2017-12-04

Zaburzenia homeostazy organizmu indukowane toksynami mocznicowymi – działania terapeutyczne

Toksyny mocznicowe stanowią zróżnicowaną grupę związków, zarówno organicznych, jak i nieorganicznych, które występują w organizmie fizjologicznie, natomiast w pewnych stanach chorobowych ich stężenie we krwi wzrasta i ulegają one nadmiernej kumulacji, działając niekorzystnie na tkanki i narządy organizmu. Liczba i rodzaj substancji spełniających kryteria toksyn mocznicowych ulega ciągłej zmianie, co jest monitorowane i raportowane przez Europejską Grupę Roboczą ds. Toksyn Mocznicowych (EUTox). Niekorzystne oddziaływanie toksyn mocznicowych na organizm jest dobrze znane. Szczególną rolę odgrywają w patogenezie i rozwoju przewlekłej choroby nerek, ale także w patogenezie innych chorób, zwłaszcza sercowo-naczyniowych czy cukrzycy typu 2. Stosowane metody leczenia opierają się na ich skutecznym usuwaniu z organizmu w procesie dializoterapii, która to technika ulega ciągłym modyfikacjom i usprawnieniom. Jednak coraz więcej uwagi zwraca się na wpływ toksyn mocznicowych na skuteczność terapeutyczną działania innych leków stosowanych w polifarmakoterapii zaburzeń towarzyszących przewlekłej niewydolności nerek. Dane z piśmiennictwa wskazują, iż toksyny mocznicowe wpływają znacząco na farmakokinetykę leków wiążących się z białkami, gdyż w zależności od charakteru wykazują one powinowactwo do miejsca wiążącego I lub II albuminy ludzkiej. Mogą one bezpośrednio konkurować o miejsce wiążące leku z albuminą czy wypierać leki z tych połączeń, wpływając na frakcję wolną leku, a także pośrednio wpływając na zmiany konformacyjne albuminy i jej zdolności wiążące. Aspekt ten ma duże znaczenie nie tylko w skuteczności i bezpieczeństwie stosowanej u chorych farmakoterapii, ale także wpływa na podatność usuwania toksyn mocznicowych w procesie dializy i ich retencję w organizmie, na co należy zwracać uwagę w leczeniu chorych z przewlekłą niewydolnością nerek.
Słowa kluczowe: toksyny mocznicowe, przewlekła niewydolność nerek, albumina, wiązanie leków, skuteczność terapeutyczna

Disturbances of homeostasis of the organism induced by uremic toxins – therapeutic actions

Uremic toxins are a diverse group of compounds, both organic and inorganic, that physiologically exist in an organism, but in certain clinical states their blood concentration increase and they overaccumulate, adversely affecting the tissues and organs of the body. The number and type of substances that meet the criteria for uremic toxins is constantly changing, which is monitored and reported by the European Work Group on Uremic Toxins (EUTox). Uremic toxins play a special role in the pathogenesis and development of chronic kidney disease, but also in the pathogenesis of other diseases, especially cardiovascular disease or type 2 diabetes. The treatment methods which are used, particularly based on effective removal of uremic toxins from the organism in dialysis therapy, which undergoes constant modifications and improvements. However, more and more attention is being paid to the effect of uremic toxins on the efficacy of drugs applied in the treatment of disturbances coexisting with chronic renal failure. Data from the literature indicate that uremic toxins significantly affect the pharmacokinetics of protein-binding drugs, as they have an affinity for the binding site I or II in human albumin. They can directly compete with the drug for the binding site of an albumin or displace drugs from these combinations, affecting the free fraction of the drug, and indirectly, by altering the albumin conformation and its binding capacity. This aspect is important not only in the effectiveness and safety of patients in pharmacotherapy, but also in the susceptibility of the removal of uremic toxins in the dialysis process and their retention in the body, which should be considered in the treatment of patients with chronic renal failure.

Keywords: uremic toxins, chronic kidney disease, albumin, drugs binding, therapeutic efficacy

© Farm Pol, 2017, 73(8): 509-517